Schijnzelfstandige, wat is dat?
Karine De Hondt • 1 juni 2023
Waar moet je op letten als zelfstandige?
Waarover gaat het?
Schijnzelfstandigheid verwijst naar de situatie waarin een persoon formeel als zelfstandige werkt, maar in werkelijkheid in een afhankelijke positie verkeert, vergelijkbaar met een werknemer. In België zijn er bepaalde criteria die worden gebruikt om schijnzelfstandigheid te beoordelen, zoals het gezag van de opdrachtgever, het al dan niet hebben van een eigen klantenbestand en het feit of er sprake is van een langdurige en exclusieve samenwerking.
De Belgische wetgeving heeft maatregelen genomen om schijnzelfstandigheid aan te pakken. De belangrijkste wetgeving is de wet van 27 december 2006 betreffende de toepassing van de sociale zekerheidsregelingen op de zelfstandigen. Deze wet bevat bepalingen die beoordelingscriteria en sancties vaststellen voor schijnzelfstandigheid.
Het sociaal statuut van de zelfstandige is anders dan dat van een werknemer. Zelfstandigen zijn verplicht om sociale bijdragen te betalen voor sociale zekerheidsbescherming, zoals ziekteverzekering en pensioenregelingen. Bij schijnzelfstandigheid kan het zijn dat de persoon ten onrechte als zelfstandige wordt beschouwd, waardoor er sprake is van ontduiking van sociale bijdragen en andere beschermingsmechanismen.
Wat kan je doen om niet als schijnzelfstandige te worden aanzien?
Om te voorkomen dat je als schijnzelfstandige wordt beschouwd, is het belangrijk om de volgende aspecten in acht te nemen:
- Onafhankelijkheid: Zorg ervoor dat je als zelfstandige een zekere mate van autonomie en vrijheid hebt bij het uitvoeren van je werk. Vermijd situaties waarin je onder directe controle en gezag staat van een opdrachtgever, zoals werktijden, locatie en uitvoeringsmethoden.
- Meerdere opdrachtgevers: Werk voor verschillende opdrachtgevers en vermijd langdurige en exclusieve samenwerkingen. Het hebben van meerdere opdrachtgevers toont aan dat je als zelfstandige actief bent op de markt en niet afhankelijk bent van één enkele opdrachtgever.
- Ondernemersrisico: Draag financieel en operationeel risico als zelfstandige. Investeer in je eigen bedrijfsmiddelen, draag de verantwoordelijkheid voor eventuele verliezen en maak winst of verlies op basis van je eigen ondernemingsactiviteiten.
- Klantenbestand: Bouw en onderhoud een eigen klantenbestand als zelfstandige. Het hebben van een eigen klantenbestand toont aan dat je zelf verantwoordelijk bent voor het aantrekken van nieuwe opdrachten en het genereren van inkomsten.
- Contractuele afspraken: Zorg voor duidelijke en schriftelijke contracten met je opdrachtgevers. Deze contracten moeten de zelfstandige aard van de relatie benadrukken en de rechten en verplichtingen van beide partijen vastleggen.
Het is belangrijk om op te merken dat schijnzelfstandigheid een complex en juridisch gevoelig onderwerp is. De beoordeling van schijnzelfstandigheid gebeurt op basis van de specifieke omstandigheden van elk geval.
Als je vermoedt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, is het raadzaam om advies in te winnen bij een juridisch expert of een sociaal verzekeringsfonds.
Stroom is niet goedkoop, dat is geen nieuws, dus een tegemoetkoming van de werkgever is altijd welkom. Alleen bleek dat voor de fiscus een ingewikkeld verhaal. Vroeger moest een werkgever de reële laadkosten aantonen, wat natuurlijk vaak voor hoofdpijn zorgde. Vanaf 1 april 2025 wordt het beduidend eenvoudiger en mag je werkgever in Vlaanderen tot 31,94 eurocent per kWh vergoeden. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 35,84 en in Wallonië 36,17. (De fiscus spreekt van een addendum om op een simpele manier telkens weer aanpassingen te kunnen maken, maar daar is voorlopig nog geen spoor van te vinden.) Sommige bedrijven hanteren een eigen systeem of hebben zelf een bedrag bepaald, het is echter wel belangrijk om niet hoger te gaan dan het bovengenoemde bedrag om geen problemen te krijgen met de FOD Financiën of de RSZ. Is dat wel het geval, dan riskeer je een herkwalificatie als loon en moeten daar belastingen en sociale bijdragen op betaald worden.
Je gaat er weliswaar niet rijk van worden en ik vrees dat je werknemer voor het forfait van de nachtvergoeding onder een brug moet slapen, maar goed, ik maak de regels niet, ik deel ze alleen mee. Dus: don't shoot the messenger! Als je wel eens een klant bezoekt, een opleiding buitenshuis volgt, … kortom, als je wel eens een dienstverplaatsing maakt, dan kan je vennootschap je daarvoor een vergoeding uitkeren. Een dagvergoeding kan uitgekeerd worden als je minstens zes uren weggeweest bent. Het totaal dus van de verplaatsingstijd, middagpauze en de tijd bij je klant. De vergoeding dient in principe om je kosten voor een middagmaal te dekken, sinds 1/03/2025 maximaal € 21,22 per dag . De vergoeding is dan volledig aftrekbaar voor de vennootschap en je wordt er niet op belast. Je moet ze wel vermelden op de fiscale fiche 281.20 (rubriek 20). Ben je beroepsmatig bijna dagelijks op de baan, dan kan je maximaal 16 keer per maand zo’n vergoeding krijgen. Dat is dus € 339,52 per maand . Bij een maandforfait hoef je wel niet meer aan te tonen dat je verplaatsingen langer dan zes uren duren. Moet je wel eens overnachten ? Als dat binnen België is, kan je vennootschap ofwel de hotelfactuur overnemen, ofwel eveneens een forfaitaire vergoeding van maximaal € 159,17 uitbetalen. Ook je medewerker kan zo’n vergoedingen krijgen, maar de RSZ gaat niet akkoord met de forfaits van de fiscus. Hier gelden dus andere tarieven: dagvergoeding € 17,00 en nachtvergoeding € 35,00 (voor avondmaal, logies en ontbijt). Voor je medewerker neem je dus beter de hotelfactuur over dan hem een nachtvergoeding uit te keren. Vermeld de vergoedingen op fiscale fiche 281.10 (rubriek 27a). Ben je in een kalenderjaar 40 dagen of meer op een specifieke plaats (een klant bv.), dan is dat voor de fiscus een vaste plaats van tewerkstelling. Hier kan je dan geen dagvergoeding voor uitkeren. Je combineert een dagvergoeding ook best niet met een maaltijdcheque, want dat moet verrekend worden met het werkgeversaandeel van de maaltijdcheque. Andere kosten zoals een taxi of een parkeerticketje mogen apart terugbetaald worden. #updatedagvergoeding #dagvergoeding #updatenachtvergoeding #nachtvergoeding #boekhouding #belgie
Ik ook niet om eerlijk te zijn, maar zo soms komt er eens een gelegenheid voorbij die je uit je comfortzone weet te trekken. Er is weliswaar wat overtuigingskracht aan te pas gekomen, maar omdat een paar leuke foto’s voor mijn website wel een goed argument waren, heb ik de sprong naar een fotoshoot gewaagd. Best onwennig als je geen professioneel fotomodel bent. Aanvankelijk toch wat geremd, want mij ‘smijten’ voor zo’n camera is wel bijzonder als je weet dat ik niet graag in de schijnwerpers sta. Maar daarvoor heb je dan een profi als Chadia. Ons eerste contact was 2 jaar geleden online. We kenden elkaar dus al wel, maar hadden elkaar nog nooit “in ’t echt” ontmoet. Nu is Chadia echt wel een toffe fotografe, die je onmiddellijk op je gemak weet te stellen, dus de onwennigheid smolt al gauw weg en ruimde plaats voor gezelligheid. En zo werd het dus een geslaagde uitstap naar Kapellen met een leuk setje foto’s als resultaat. Bedankt Chadia! Mocht je ooit je kwaliteiten als fotomodel willen testen, CLOZER.BE is the place to be!